Ζυρίχη

(γερμ. Zürich, γαλλ. Zurich, ιταλ. Zurigo). Πόλη (337.900 κάτ. το 2000) της Ελβετίας και πρωτεύουσα του ομώνυμου καντονιού (1.728 τ. χλμ., 1.227.900 κάτ.). Βρίσκεται στη βορειοδυτική όχθη της λίμνης της Ζ., στις εκβολές του ποταμού Λίματ και στη συμβολή σιδηροδρομικών γραμμών. Είναι η σημαντικότερη και η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη της ομοσπονδίας, μεγάλο εμπορικό, οικονομικό και ασφαλιστικό κέντρο και ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά κέντρα της Ευρώπης. Διαθέτει ανεπτυγμένες βιομηχανίες τροφίμων, υφαντουργίας, χημικών προϊόντων, γραφικών τεχνών, μεταλλουργίας, ηλεκτρικών μηχανών, τσιμέντου, χαρτιού και ειδών ένδυσης σε μεγάλη ποικιλία. Γνωστή κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους ως Turicum, η Ζ. καταστράφηκε κατά τον 5o αι. από τους βαρβάρους. Ωστόσο, ανοικοδομήθηκε και εξελίχθηκε σε εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο. Το 1218 έγινε ελεύθερη αυτοκρατορική πόλη και το 1351 εισήλθε στην Ελβετική ομοσπονδία. Όμως, η μεγάλη επέκτασή της άρχισε μόνο κατά τον 19ο αι., όταν γκρεμίστηκε η ζώνη των οχυρώσεων του 17ου αι. και γύρω από τις αρχαίες γραφικές συνοικίες στους ποταμούς Λίματ και Σιλ δημιουργήθηκαν νέα βιομηχανικά προάστια και χτίστηκαν σύγχρονες κατοικίες. Η Ζ. είναι έδρα πανεπιστημίου (από το 1833), του ομοσπονδιακού πολυτεχνείου, του λαϊκού αστεροσκοπείου της Ουρανίας, βοτανικού κήπου, του μουσείου Ράιτμπεργκ, του μουσείου Καλών Τεχνών και του Εθνικού Ελβετικού Μουσείου, τα οποία περιλαμβάνουν συλλογές τέχνης και ιστορίας από τις μεγαλύτερες της Ευρώπης. Από τα μνημεία του παρελθόντος, που συμβάλλουν στη διεθνή τουριστική ανάδειξή της, είναι και ο ρομανικού ρυθμού καθεδρικός ναός (12ος-13ος αι.), το δημαρχείο (αναγεννησιακού και μπαρόκ ρυθμού), ο ναός της Παναγίας (12ος-15ος αι.) και ο ναός του Αγίου Πέτρου (13ος-17ος αι.). Το καντόνι της Ζ. συνορεύει με τη Γερμανία και με τα καντόνια Σαφχάουζεν, Τούργκαου, Ζανκτ Γκάλεν, Σβιτς, Τσουγκ και Άαργκαου και εκτείνεται πάνω στο ελβετικό υψίπεδο, σε κυματοειδή και δασώδη περιοχή. Από τους κυριότερους ποταμούς είναι οι Ρόις, Ζιλ, Λίματ, Γκλατ, Τάις και Τουρ. Μεγαλύτερες λίμνες είναι η Γκράιφεν Ζέε, η Πφέφικερ Ζέε και η λίμνη της Ζ. Η λίμνη της Ζ. (88 τ. χλμ.), στενή και επιμήκης (40 χλμ.) με μορφή ημισελήνου, έχει μέγιστο βάθος 143 μ. Από τους ποταμούς που την τροφοδοτούν κυριότερος είναι ο Λιντ, και από εκείνους που αποχετεύουν τα νερά της, ο Λίματ. Στις όχθες τους υπάρχουν και άλλα κέντρα τουριστικού ενδιαφέροντος (Τάλβιλ, Χόργκεν, Βέντενσβιλ, Τσόλικον και Κίσναχτ). Άλλες πόλεις του καντονιού είναι οι Ντίτικον, Σλίρεν, Βαλισέλεν, Ντίμπεντορφ, Ούστερ, Βέτσικον και τη Βίντερτουρ. Ο πληθυσμός, στην πλειοψηφία του γερμανόφωνος και προτεσταντικός κατά το θρήσκευμα, ασχολείται με τη γεωργία (δημητριακά, φρούτα, κηπευτικά, πατάτες, ζαχαρότευτλα), την κτηνοτροφία βοοειδών και χοίρων, την εκμετάλλευση των δασών και τη βιομηχανία (τρόφιμα, υφαντουργία, γραφικές τέχνες), ιδιαίτερα στη Ζ. και στη Βίντερτουρ. Μάχη της Ζ. Με τον όρο αυτό αναφέρονται δύο μάχες που έγιναν στην περιοχή της ελβετικής πόλης. 1. Τον Ιούνιο του 1799 ο Γάλλος στρατηγός Μασενά νίκησε τον στρατό του Αυστριακού αρχιδούκα Καρόλου. 2. Στο διάστημα από 25 έως 27 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, ο Μασενά κατόρθωσε να νικήσει τα ρωσικά στρατεύματα του στρατηγού Κόρσακοφ, με αιφνιδιαστική επίθεση. Συμφωνία της Ζ. Συμφωνία που έγινε στην ομώνυμη ελβετική πόλη, στις 19 Φεβρουαρίου 1959, ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Μονογραφήθηκε από τους τότε πρωθυπουργούς των δύο χωρών, Κωνσταντίνο Καραμανλή και Αντνάν Μεντερές, και καθόριζε την πολιτειακή διάρθρωση και γενικά το νομικό καθεστώς της Κύπρου. Η συμφωνία αυτή χρησίμευσε ως βάση της τριμερούς συνθήκης του Λονδίνου που ακολούθησε για το ίδιο ζήτημα. Στις διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν της υπογραφής της, έλαβαν μέρος, εκτός από τους πρωθυπουργούς, και οι τότε υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Αβέρωφ και Ζορλού. Συνθήκη της Ζ. Συνθήκη που πραγματοποιήθηκε στην ομώνυμη πόλη και στην οποία πρωτοστάτησαν εκπρόσωποι 19 καντονιών της Ελβετίας. Σκοπός της ήταν η συγκρότηση νέας συνομοσπονδίας που, με την ένωση του Βάλις, του Νόιενμπουργκ και της Γενεύης, απαρτίστηκε από 22 καντόνια. Ταυτόχρονα, με την ίδια συνθήκη διακηρύχτηκε η ουδετερότητα της χώρας σε όλους τους πολέμους που θα μπορούσαν να εκραγούν από την ημέρα της υπογραφής της. Αεροφωτογραφία μιας περιοχής της Ζυρίχης (φωτ. Πρεσβεία Ελβετίας). Μερική άποψη της Ζυρίχης στην περιοχή του ποταμού Λίματ. Η Ζυρίχη προσφέρει πολλές ευκαιρίες στους κατοίκους και στους επισκέπτες της για δροσερές αποδράσεις από την καθημερινότητα (φωτ. Πρεσβεία Ελβετίας). Η Ζυρίχη, χτισμένη στη βορειοδυτική όχθη της ομώνυμης λίμνης, είναι η σημαντικότερη και η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη της Ελβετίας. Η Όπερα της Ζυρίχης, από τις πιο φημισμένες σε όλη την Ευρώπη (φωτ. Πρεσβεία Ελβετίας). Από τα μνημεία του παρελθόντος που συμβάλλουν στη διεθνή τουριστική ανάδειξη της Ζυρίχης, είναι και ο ρομανικού ρυθμού καθεδρικός ναός της (12ος-13ος αι.) (φωτ. Πρεσβεία Ελβετίας).